Chwasty

Wilczomlecz obrotny

Bodziszek drobny

Bodziszek drobny jest chwastem, który może pojawić się przez cały okres wegetacyjny, na stanowiskach zasobnych w azot. Najczęściej występuje w zbożach, rzepaku oraz kukurydzy.

Fiołek polny

Fiołek polny jest szczególnie groźny ze względu na masowe wschody, silną konkurencję i odporność na niskie temperatury. Atakuje głównie zboża, rośliny strączkowe, ziemniaki i kukurydzę.

Chaber bławatek

Chaber bławatek zazwyczaj jest spotykany na stanowiskach ubogich w wapń. Zasiedla m.in. uprawy zbóż ozimych i rzepaku.

Chwastnica jednostronna

Chwastnica jednostronna preferuje gleby próchniczne, bogate w składniki mineralne. Najczęściej rośnie w uprawach roślin okopowych oraz kukurydzy.

Mak polny

Mak polny jest gatunkiem azotolubnym. Występuje zazwyczaj w plantacjach rzepaku, zbóż jarych i ozimych oraz roślin okopowych.

Gorczyca polna

Gorczyca polna rozwija się na stanowiskach żyznych, zasobnych w składniki pokarmowe, głównie azot. Najczęściej atakuje uprawy zbóż jarych, rzepaku jarego i roślin strączkowych.

Gwiazdnica pospolita

Gwiazdnica pospolita jest rośliną azotolubną, która silnie rozgałęziając się, tworzy łany. Pojawia się w uprawach rzepaku, roślin okopowych, strączkowych i kukurydzy.

Komosa biała

Komosa biała jest szczególnie groźna dla roślin uprawnych ze względu na wysokość sięgającą 2 m. Spotkać ją można głównie wśród roślin okopowych, strączkowych, rzepaku, kukurydzy oraz zbóż jarych.

Miotła zbożowa

Miotła zbożowa porasta stanowiska piaszczyste o dobrym uwilgotnieniu. Chwast ten pojawia się na 80% upraw zbóż w Polsce, ale może występować też w roślinach okopowych, rzepaku i lnie.

Maruna bezwonna

Maruna bezwonna preferuje gleby bogate w składniki pokarmowe, ale o niskiej zawartości wapnia. Atakuje uprawy rzepaku, zbóż, kukurydzy, roślin okopowych i strączkowych.

Perz właściwy

Perz właściwy to chwast występujący niemal wszędzie, z wyłączeniem terenów piaszczystych i suchych. Pojawia się w uprawach zbóż, kukurydzy, rzepaku, roślin okopowych oraz truskawek.

Przetaczniki

Do przetaczników zalicza się m.in. przetacznik polny, przetacznik perski i przetacznik bluszczykowaty. Chwasty te porastają stanowiska żyzne i zasobne w azot. Występują głównie w uprawach rzepaku, zbóż, roślin okopowych i strączkowych.

Przytulia czepna

Przytulia czepna jest porośnięta haczykowatymi włoskami, dzięki którym przyczepia się do roślin uprawnych, utrudniając ich zbiór. Jest rośliną azotolubną, preferującą stanowiska ruderalne. Pojawia się pośród upraw zbóż ozimych, buraków, rzepaku, lnu oraz upraw warzywnych.

Rdesty

Rdest plamisty porasta gleby ciężkie i średnio ciężkie, podczas gdy rdest powojowaty preferuje gleby lekkie i piaszczyste. Rdesty występują głównie w uprawach zbóż jarych, rzepaku jarego, roślin strączkowych i okopowych oraz kukurydzy.

Tasznik pospolity

Tasznik pospolity występuje na niemal wszystkich stanowiskach, jednak preferuje gleby zasobne w azot. Zasiedla uprawy zbóż, rzepaku, kukurydzy, roślin strączkowych i okopowych.

Tobołki polne

Tobołki polne zaliczane są do roślin wskaźnikowych gleb zasadowych. Atakują uprawy warzywne na terenie całego kraju.

Chwasty w uprawach roślin – atlas chwastów

Chwasty stanowią jedno z najpoważniejszych wyzwań, z jakimi muszą mierzyć się rolnicy. Mają one negatywny wpływ na wysokość plonu, rywalizując z uprawami o dostęp do cennych składników pokarmowych, wody i światła słonecznego.

Chwasty dzielą się na jednoliścienne i dwuliścienne. Chwasty jednoliścienne we wczesnej fazie rozwoju posiadają jeden liścień, natomiast dwuliścienna – dwa. Aby skutecznie kontrolować chwasty, niezwykle istotna jest umiejętność ich rozpoznawania.

Dlaczego chwasty w rolnictwie są problemem?

Chwasty rywalizują z roślinami uprawnymi o składniki odżywcze, wodę i światło słoneczne, które są szczególnie istotne w produkcji rolniczej, gdzie każda roślina uprawna musi mieć zapewnione optymalne warunki wzrostu. Ich obecność utrudnia prace polowe oraz zbiory.

Oprócz tego niektóre chwasty mogą być nosicielami chorób i szkodników. Kontrola ich populacji jest zatem nie tylko kwestią wielkości plonu, ale także zdrowia roślin uprawnych.

Jak rozpoznać chwasty w rolnictwie?

Właściwe rozpoznanie chwastów odgrywa kluczową rolę w kontekście ich zwalczania. Wiele chwastów posiada charakterystyczne cechy, które ułatwiają ich identyfikację – często jest to wygląd liści i ogólny kształt rośliny, a także barwa kwiatów i okres kwitnienia.

Ponadto istotne jest rozpoznanie siedliska, w którym dany chwast rośnie – niektóre gatunki preferują gleby zasobne w poszczególne składniki pokarmowe, podczas gdy inne najlepiej rozwijają się na podłożu z ich niedoborem.

Jak zwalczać chwasty w rolnictwie?

Istnieje wiele gatunków chwastów o zróżnicowanych cechach. Niektóre z nich rosną szybko i agresywnie, wykorzystując dostępne zasoby w sposób niekorzystny dla upraw. Inne mogą produkować nasiona w ogromnych ilościach, co utrudnia kontrolę ich populacji. Znając i rozumiejąc te różnice, rolnicy mogą dostosować strategie zwalczania chwastów do konkretnej sytuacji.

Zapobieganie zachwaszczeniu pola

Jednym z kluczowych elementów prewencji w zwalczaniu chwastów jest właściwy płodozmian z odpowiednią rotacją upraw, który pozwala na kontrolę populacji konkretnych gatunków chwastów. Równie istotne jest zrównoważone nawożenie, które zapobiega rozwojowi chwastów na skutek nadmiaru składników pokarmowych w glebie. Ponadto resztki pożniwne są siedliskiem chwastów, dlatego ich eliminacja jest ważna.

Mechaniczne usuwanie chwastów

Mechaniczne zwalczanie chwastów polega na wykorzystaniu różnorodnych narzędzi i technik, takich jak bronowanie, które ograniczą wzrost chwastów i pozwolą zachować czystość pól uprawnych. Ta metoda jest szczególnie przydatna w rolnictwie ekologicznym, które zakład ograniczenie zużycia chemicznych środków ochrony roślin. Jej skuteczność zależy od dopasowania do warunków glebowych oraz rodzaju uprawy.

Chemiczne zwalczanie chwastów – herbicydy

Zastosowanie ochrony herbicydowej jest zasadne zarówno jesienią, jak i wiosną. Zabiegi w okresie wiosennym są kluczowe, ponieważ nie wszystkie gatunki chwastów są możliwe do zidentyfikowania jesienią. Wczesne rozpoznanie i zastosowanie herbicydów zapobiega ich niekontrolowanemu rozrostowi.

Przed przystąpieniem do zabiegu herbicydowego, niezbędne jest przeprowadzenie lustracji pól uprawnych w celu identyfikacji chwastów i oceny ich natężenia. Pozwala to na dobranie właściwych substancji czynnych herbicydów oraz ustalenie odpowiednich dawek.

Warto pamiętać, że niektóre gatunki chwastów nabywają odporność na stosowane środki chwastobójcze, dlatego konieczna jest rotacja substancji czynnych.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Jakie są konsekwencje niekontrolowanego wzrostu chwastów?

Brak odpowiedniej kontroli populacji chwastów może doprowadzić do znacznego obniżenia plonów oraz wyjałowienia gleby. Dodatkowo chwasty mogą być wektorem groźnych chorób grzybowych i szkodników.

Czy istnieją naturalne metody zwalczania chwastów?

Naturalne metody zwalczania chwastów obejmują przede wszystkim zabiegi mechaniczne np. mulczowanie, ale także sadzenie roślin zakłócających wzrost chwastów.

Jakie są skuteczne metody zapobiegania rozprzestrzenianiu się chwastów?

Aby zapobiegać rozrostowi chwastów, należy stosować takie działania prewencyjne jak: odpowiednia rotacja upraw, zrównoważone nawożenie, czy też staranne przyorywanie resztek pożniwnych.

Czy wszystkie chwasty są szkodliwe dla upraw?

Wszystkie rośliny niepożądane w uprawie są szkodliwe. Chwasty konkurują z roślinami uprawnymi o składniki pokarmowe, wodę i światło, osłabiając ich potencjał.

Bibliografia

Marczewska-Kolasa, K. (2019). Skutecznie zwalczyć chwasty. Farmer, (03).
Kalinowski, M. (2020). Łatwiej jest zwalczać rozpoznane chwasty. Tygodnik Poradnik Rolniczy, (15-16 [829-830]).
Waligóra, H., Majchrzak, L., & Kostiw, P. (2020). Ocena skuteczności chwastobójczej herbicydów stosowanych w uprawie kukurydzy cukrowej. Fragmenta Agronomica, 1(37).
Domaradzki, K., & Bortniak, M. (2023). Zmiany w zbiorowiskach chwastów segetalnych wybranych roślin uprawnych na przestrzeni ostatnich 50 lat oraz prognozy na przyszłość. Changes in segetal weed communities of selected crops over the last 50 years and forecasts for the future. Progress in Plant Protection, 63, 4.
Nowak, D., & Zborowski, D. (2021). Resiherb–system doradczy w zakresie zarządzania odpornością chwastów na herbicydy. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego, 104(2), 60-69.
Haliniarz, M., Chojnacka, S., Łukasz, J., Kwiatkowski, C. A., & Rusecki, H. (2020). Wpływ zróżnicowanych dawek nikosulfuronu na wybrane cechy biometryczne i biomasę siewek komosy białej (Chenopodium album L.), chwastnicy jednostronnej (Echinochloa crus-galli L.) i maruny bezwonnej (Matricaria maritima ssp. inodora L.). Agronomy Science, 75(2), 73-84.
Lejman, A., & Parylak, D. (2022). Ocena wschodów miotły zbożowej (Apera spica-venti) w zależności od wieku diaspor i miejsca występowania. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin, 62(1).
Lampeter, W. (2022). Zwalczanie chwastów w produkcji nasiennej. Walter de Gruyter GmbH & Co KG.
Urbanowicz, J. (2019). Załatwić sprawę zachwaszczenia. Nowoczesna Uprawa, (05).
Kieloch, R. (2016). Możliwości ograniczenia niekorzystnego wpływu czynników siedliskowych na efektywność środków chwastobójczych. Studia i Raporty IUNG-PIB, 49(3), 9-19.