Miotła zbożowa

Chwasty

Opis i występowanie

Miotła zbożowa to jednoroczny, jednoliścienny chwast segetalny, który jest powszechnie spotykany w uprawach zbóż jarych i ozimych. Jest jednym z najczęściej występujących chwastów w Polsce, co czyni go wyjątkowo inwazyjnym. Miotła zbożowa wykazuje wysoką tolerancję na różne warunki środowiskowe, co pozwala jej przetrwać i rozwijać się w różnych typach gleb i klimatach. W Polsce można ją znaleźć na około 80% powierzchni uprawnych, co świadczy o jej zdolności do szybkiego rozprzestrzeniania się i adaptacji.

Jak rozpoznać miotłę zbożową?

Rozpoznanie miotły zbożowej nie jest łatwe, ale jest kluczowe dla skutecznego zwalczania chwastu. Chwast posiada długie, równowąskie liście o szerokości 2–6 mm oraz charakterystyczny, szeroki rozłożysty kwiatostan. Ważnym elementem w rozpoznaniu miotły zbożowej jest obserwacja siewek, które pojawiają się zarówno jesienią, jak i wiosną. Cecha charakterystyczną siewki mietlicy jest jej bardzo wąski pierwszy liść. Rozpoznać miotłę warto już na etapie kiełkowania chwasta, ponieważ pozwala to skutecznie ją zwalczyć.

Cechy charakterystyczne miotły zbożowej

Miotła zbożowa osiąga wysokość 50–150 cm i posiada krótkie, gęste korzenie, które umożliwiają jej skuteczne pobieranie wody i składników pokarmowych z gleby. Źdźbło miotły jest gładkie, bez rozgałęzień, z 1 lub 2 kolankami. Liście są równowąskie, wąskie, o szerokości 2–6 mm, co nadaje roślinie charakterystyczny wygląd. Kwiaty tworzą delikatny, szeroki kwiatostan, który jest jednym z kluczowych elementów rozpoznawczych tej rośliny. Pochwy liściowe są okrągłe, nagie, z małym, zaostrzonym i postrzępionym języczkiem. Owocem miotły zbożowej jest mały ziarniak, często z ością, który jest oplewiony.

Miejsce i okres występowania miotły zbożowej

Miotła zbożowa jest szeroko rozpowszechnionym chwastem, który występuje na glebach próchnicznych, piaszczystych i o niskiej zawartości wapnia. Zboża pozostają w stanie spoczynku, co pozwala miotle zbożowej rozwijać się, gdy temperatura osiąga 0°C. Preferuje wilgotne stanowiska, choć jej zdolność adaptacyjna pozwala jej rosnąć w różnych warunkach glebowych i klimatycznych. Wschody miotły zbożowej najczęściej przypadają na jesień, ale mogą również pojawiać się wiosną. Sprawia to, że jest groźnym przeciwnikiem w uprawach rolniczych przez cały sezon wegetacyjny.

Kiedy może się pojawić miotła zbożowa?

Miotła zbożowa pojawia się przede wszystkim w okresie jesiennym, gdy temperatury są jeszcze stosunkowo niskie. Chwast ten jest wyjątkowo odporny na zimowe warunki, co pozwala mu przetrwać i wiosną ponownie się rozwijać. Największe zagrożenie dla upraw miotła zbożowa stanowi w uprawach zbóż ozimych, kiedy to jej konkurencyjność wobec roślin uprawnych jest szczególnie wysoka.

Szkodliwość miotły zbożowej

Miotła zbożowa zmniejsza plony nawet o 5%, konkurując z uprawami o wodę i składniki pokarmowe, co jest szczególnie problematyczne w okresach suszy. Siewki miotły zbożowej, które pojawiają się jesienią, stanowią większe zagrożenie niż te wiosenne, ponieważ rozwijają więcej kwiatostanów. Próg szkodliwości miotły zbożowej wynosi 10–20 roślin/m². Zmienność biologiczna roślin z rodziny Apera wpływa na skuteczność herbicydów, co podkreśla znaczenie monitorowania i oceny różnorodności biologicznej w uprawach.

Miotła zbożowa – zapobieganie

Zapobieganie rozwojowi miotły zbożowej polega przede wszystkim na monitorowaniu upraw i szybkim rozpoznaniu chwastu. Ważnym elementem jest odpowiedni płodozmian, który zmniejsza ryzyko pojawienia się tego chwastu. Warto także pamiętać o regularnej uprawie mechanicznej, która może zmniejszyć populację miotły zbożowej na polach. Aby skutecznie pozbyć się miotły zbożowej, należy również stosować profilaktyczne działania, takie jak wysiew wysokiej jakości ziaren oraz monitorowanie pól.

Miotła zbożowa – zwalczanie

Zwalczanie miotły zbożowej jest procesem wymagającym zastosowania odpowiednich herbicydów. By móc skutecznie zastosować środki ochrony istotne jest wczesne rozpoznanie mietlicy. Najskuteczniejszym momentem na jesienny oprysk herbicydowy, jest faza 2–3 liści (BBCH 12–13). Do najpopularniejszych substancji czynnych skutecznych na miotłę zbożową jest flufenacet, chlorotoluron, pendimentalinę oraz prosulfokarb. Na wiosnę skuteczne zwalczanie miotły zbożowej jest trudniejsze, gdyż chwasty są większe i bardziej odporne na działanie herbicydów.

Terminy zwalczania

Najlepszym czasem na zwalczanie miotły zbożowej jest okres, kiedy rośliny są jeszcze młode i wrażliwe na działanie dedykowanych herbicydów. Miotła zbożowa najczęściej wschodzi jesienią, w okresie od października do listopada, zazwyczaj kilka dni lub tygodni po siewie zbóż. Wczesne rozpoznanie i zastosowanie odpowiednich środków ochrony roślin jest istotne, aby skutecznie zwalczyć ten chwast i zapobiec jego dalszemu rozwojowi.

W jakich uprawach pojawia się miotła zbożowa?

Miotła zbożowa najczęściej pojawia się w uprawach zbóż ozimych, ale jest również obecna w rzepaku ozimym oraz w innych zbożach jarych, takich jak jęczmień, pszenżyto i owies. Mietlica to uciążliwy chwast, który ma zdolność do szybkiego rozprzestrzeniania się w gospodarstwach rolnych zajmujących się uprawą tych roślin.

Cykl rozwojowy miotły zbożowej

Miotła zbożowa jest rośliną jednoroczną, której nasiona zaczynają kiełkować jesienią, ale mogą również wschodzić wiosną. Proces kiełkowania zaczyna się w momencie, gdy temperatura gleby spada poniżej 10°C. Miotła zbożowa ma zdolność do produkcji nawet do 12 000 nasion na jedną roślinę, co znacząco zwiększa jej inwazyjność. Nasiona te mogą przetrwać w glebie 1– 7 lat.

Jakie są przyczyny rozwoju miotły zbożowej?

Rozwój miotły zbożowej w uprawach wynika głównie z niewłaściwego płodozmianu oraz źle prowadzonej agrotechniki. Chwast ten korzysta ze sprzyjających mu warunków pogodowych, takich jak długa jesień czy łagodne zimy, w których jego rozwój przebiega efektywniej. Kolejną przyczyną jest stosowanie nieodpowiednich herbicydów, na które miotła zbożowa często wykazuje odporność. Ważne jest, aby skutecznie zwalczać miotłę zbożową, stosując odpowiednie herbicydy w optymalnych okresach, takich jak wczesna wiosna oraz po siewie.

Jakie są konsekwencje rozwoju miotły zbożowej?

Rozwój miotły zbożowej prowadzi do znacznego spadku plonów, a także do obniżenia jakości upraw. Miotła potrafi zachwaścić ponad 80% powierzchni upraw. Chwast ten zabiera roślinom uprawnym cenne składniki pokarmowe, takie jak azot i fosfor, co prowadzi do osłabienia ich wzrostu.

Chwasty dwuliścienne w uprawie zbóż ozimych

Miotła zbożowa jest jednym z najbardziej uciążliwych chwastów w uprawie zbóż ozimych. Konkurując z roślinami uprawnymi o wodę, światło i składniki pokarmowe, miotła zbożowa może znacząco obniżyć plony. Występowanie tego chwastu w pszenicy ozimej powoduje straty plonu rzędu 0,2–0,5 t/ha. Stopień zachwaszczenia plantacji bezpośrednio wpływa na wielkość strat w plonie, co czyni miotłę zbożową poważnym zagrożeniem dla rolników.