Krocionóg

Szkodniki

Charakterystyka i występowanie

Krocionogi to fascynujące stawonogi, które zamieszkują różnorodne siedliska, od terenów podmokłych po łąki, pola i ogrody. Ich ciało jest długie, walcowate i składa się z wielu segmentów, z których każdy posiada parę odnóży. Krocionogi są pokryte twardym, zewnętrznym pancerzem, który zawiera dużo soli wapniowych, co nadaje im wytrzymałość. Te stawonogi można spotkać w różnych częściach świata, w tym w tropikalnych i subtropikalnych regionach południowo-wschodniej Afryki.

Objawy występowania krocionogów

Krocionogi występują głównie w miejscach wilgotnych, gdzie znajdują pożywienie, najczęściej w postaci martwej materii organicznej. Krocionogi nadgryzają zarówno butwiejące szczątki roślin jak i korzenie. W wyniku ich działalności można zauważyć osłabienie systemu korzeniowego roślin. Krocionogi mogą migrować do fundamentu budynków, tworząc licznie skupiska w tych obszarach.

Rodzaje krocionogów – jak wyglądają?

W Polsce spotyka się kilka gatunków krocionogów, w tym krocionoga krwawoplamistego, brunatnego i czarnego. Krocionogi charakteryzują się tym, że jego ciało jest wydłużone i segmentowane, co pozwala im na elastyczne przemieszczanie się w trudno dostępnych miejscach. Ich ciało składa się z licznych segmentów, a ich ilość jest zależna od gatunku. Można wyróżnić 3 najbardziej pospolite gatunki:

• Krocionóg krwawoplamy (Blaniulus guttulatus) – ma ciało o zmiennej barwie od białawoszarej do szarożółtej, z charakterystycznymi czerwonymi plamkami wzdłuż boków. Krocionóg krwawoplamy najczęściej spotykany jest na plantacjach truskawek, ziemniaków i buraków, gdzie uszkadza nasiona i młode rośliny, nadgryzając także korzenie.
• Krocionóg czarny (Cylindroiulus teutonicus) – o błyszczącej, brunatno-czarnej barwie. Jest powszechnie spotykany w polu, parkach i szklarniach. Często wchodzi do budynków, gdzie może stanowić zagrożenie dla roślin okopowych.
• Krocionóg brunatny (Cylindroiulus frisius) – występuje w szklarniach, ogrodach i uprawach pod osłonami. Ma szarobrunatne ciało i mniejsze rozmiary niż pozostałe gatunki.

Okres występowania krocionogów

Krocionogi są aktywne głównie w okresach o dużej wilgotności, takich jak wczesna jesień, kiedy opady deszczu są częste. Wilgotne miejsca sprzyjają ich rozwojowi, a kiedy warunki są zbyt mokre, krocionogi opuszczają swoje siedliska i migrują w poszukiwaniu suchych miejsc. W tym czasie mogą stwarzać zagrożenie dla upraw, nadgryzając korzenie roślin.

Krocionóg – szkodliwość

Próg szkodliwości krocionogów dla upraw zależy od ich liczebności oraz intensywności żerowania. Krocionogi mogą nadgryzać korzenie roślin, powodując ich osłabienie i zahamowanie wzrostu. Szczególnie niebezpieczne są dla młodych roślin, których korzenie są delikatne. Zbyt duża liczba krocionogów w uprawach może prowadzić do poważnych strat, zwłaszcza gdy uszkodzenia korzeni są masowe. Największych krocionogów, takich jak afrykański krocionóg olbrzymi, mogą powodować znaczne szkody w uprawach ze względu na swoje rozmiary i nawyki żywieniowe.

Jak zapobiec rozwojowi krocionogów?

Aby zapobiec rozwojowi krocionogów w uprawach, ważny jest monitoring upraw i zwiększenie ostrożności kiedy w naszych uprawach panuje za duża wilgoć. Dodatkowo działania profilaktyczne, takie jak usuwanie martwej materii organicznej i butwiejących szczątków roślin, mogą znacznie zmniejszyć ryzyko pojawienia się krocionogów w uprawach.

Krocionóg – zwalczanie

Zwalczanie krocionogów może odbywać się na kilka sposobów. Najczęściej stosowane są środki chemiczne o działaniu kontaktowym, które eliminują te stawonogi w krótkim czasie. Drugim sposobem jest zapobieganie nasileniu pojawienia się tego agrofaga. Zwalczanie krocionogów powinno być zatem oparte na systematycznym monitorowaniu stanu upraw i stosowaniu odpowiednich środków ochronnych.

Krocionóg – cykl rozwojowy

Krocionogi przechodzą przez kilka stadiów rozwojowych, od jaj po dorosłe osobniki. Cykl ten jest ściśle związany z warunkami środowiskowymi, zwłaszcza wilgotnością, która sprzyja ich rozwojowi. Młode osobniki różnią się od dorosłych liczbą segmentów i nóg, ponieważ mają mniej. Krocionogi żyją 3–5 lat.

Jakie uprawy atakuje krocionóg?

Krocionogi najczęściej atakują uprawy roślin o delikatnych korzeniach, takie jak warzywa czy młode rośliny uprawne. Szczególnie niebezpieczne są w uprawach, gdzie wilgotne warunki sprzyjają ich masowemu rozwojowi. Krocionogi żywią się martwą materią, ale również nadgryzają korzenie roślin, co powoduje osłabienie ich wzrostu i rozwój chorób. Pas przylegającego terenu, takiego jak pola uprawne czy zaniedbane trawniki, może stanowić źródło zagrożenia, ponieważ krocionogi przedostają się stamtąd w pobliże upraw.

Skutki rozwoju krocionoga

Skutki rozwoju krocionogów w uprawach mogą być poważne, zwłaszcza w przypadku ich masowego występowania. W ekstremalnych przypadkach może dojść do całkowitej utraty plonów. Szkody spowodowane przez krocionogi są szczególnie widoczne w podmokłych miejscach, gdzie ich liczebność jest największa.