PROCAM Agronomia Sukcesu > Szkodniki > Błyszczka jarzynówka

Błyszczka jarzynówka
Szkodniki

Autographa gamma 

Błyszczka jarzynówka – opis

Błyszczka jarzynówka to migrujący motyl z rodziny sówkowatych, który jest szeroko rozpowszechniony w Europie. Jej gąsienice mogą żerować na różnych gatunkach roślin uprawnych. Motyle tego gatunku mają około 40 mm rozpiętości skrzydeł, z ciemnobrunatnymi, ozdobionymi srebrzystym znakiem przypominającym literę gamma (Ɣ) na przednich skrzydłach. Ich ciało jest owłosione, jasnobrązowe i dobrze przystosowane do długich migracji. Nowe pokolenie błyszczki jarzynówki pojawia się na wiosnę.

Objawy występowania błyszczki jarzynówki

Objawy obecności błyszczki jarzynówki można rozpoznać po uszkodzeniach roślin występujących szczególnie na liściach. Samice błyszczki jarzynówki składają jaja zazwyczaj pojedynczo, ale czasami również w małych grupach. Gąsienice żerują na spodniej stronie liści, powodując ich szkieletowanie i uszkodzenia punktów wzrostu. Uszkodzone liście mają widoczne nadgryzienia oraz odchody gąsienic, które mogą prowadzić do rozwoju grzybów i bakterii, dodatkowo zwiększając straty w plonach.

Jak rozpoznać gąsienice błyszczki jarzynówki?

Gąsienice motyli błyszczki jarzynówki są zielone lub zielono-żółte z jasnymi paskami po bokach. Ich ciało jest długie i poruszają się w charakterystyczny sposób, wyginając się w łuk. Na każdym segmencie znajdują się ciemne kropki, a ich przednia część ciała jest nieco węższa. Gąsienice są aktywne głównie w nocy, co utrudnia ich wykrycie w ciągu dnia.

Okres i miejsce występowania błyszczki jarzynówki

Błyszczki jarzynówki występują od kwietnia do listopada. Samice składają jaja na spodniej stronie liści roślin żywicielskich, co pozwala przetrwać pokoleniom w cieplejszych miesiącach. Gąsienice najczęściej spotykane są w miejscach z dużą ilością kwiatów bogatych w nektar, co sprzyja rozwojowi dorosłych motyli. Drugie pokolenie błyszczki jarzynówki pojawia się w sierpniu i wywołuje wiele szkód w uprawach, zwłaszcza roślin kapustowatych.

Kiedy może się pojawić błyszczka jarzynówka?

Błyszczka jarzynówka może pojawić się już wczesną wiosną, a jej populacja rośnie w okresie letnim. Ze względu na łagodne zimy, motyle mogą przetrwać w ogrzewanych szklarniach, gdzie gąsienice mogą żerować nawet zimą. Zmiany klimatyczne wpływają na długość  aktywności tego szkodnika.

Błyszczka jarzynówka – szkodliwość

Gąsienice motyli błyszczki jarzynówki wyrządzają znaczne szkody w uprawach, zjadając liście i młode pędy. Powoduje to osłabienie roślin i prowadzi do strat w plonach. Szczególnie wrażliwe są uprawy warzywne, takie jak kapusta, sałata, pomidory oraz rośliny ozdobne.

Błyszczka jarzynówka – zapobieganie

Skuteczne zapobieganie obecności błyszczki jarzynówki zaczyna się od monitorowania upraw i stosowania pułapek feromonowych. Dobrą praktyką jest także stosowanie siatek ochronnych, które zapobiegają wlatywaniu motyli do szklarni. Warto również regularnie kontrolować liście roślin, aby wcześnie wykryć obecność jaj.

Błyszczka jarzynówka – zwalczanie

Zwalczanie błyszczki jarzynówki polega na stosowaniu naturalnych wrogów, takich jak pasożytnicze osy, a także chemicznych środków ochrony roślin. Chemiczne środki muszą być stosowane z zachowaniem należytej ostrożności.  

Skuteczne środki na błyszczkę jarzynówkę

Do skutecznych środków należą feromony i preparaty biologiczne, takie jak nicienie i pasożytnicze osy. W niektórych przypadkach nadal stosuje się selektywne insektycydy, które powinny być używane zgodnie z zaleceniami, aby minimalizować negatywne skutki dla środowiska. Wczesne wykrywanie i szybka interwencja pomagają ograniczyć ilość możliwych strat wynikających z żerowania tego agrofaga.

Na jakich uprawach występuje błyszczka jarzynówka?

Błyszczka jarzynówka atakuje szeroką gamę upraw. Może pojawić się na liściach truskawki, kapusty, sałaty, pomidora, papryki czy bakłażana. Jest również obecna w uprawach ozdobnych, takich jak chryzantemy, powodując straty ekonomiczne w rolnictwie, ale i ogrodnictwie.

Błyszczka jarzynówka – przebieg cyklu rozwojowego

Cykl rozwojowy błyszczki jarzynówki obejmuje cztery etapy: jajo, gąsienica, poczwarka i motyl. Samice składają jaja na spodniej stronie liści wiosną, z których  wykluwają się gąsienice. Gąsienice żerują na roślinach przez około trzy tygodnie i po tym czasie się przechodzą stadium poczwarki, który trwa ok. 10 dni. Następnie cały cykl rozwojowy  się powtarza, a dorosłe motyle pojawiają się aż do jesieni.

Jakie są przyczyny rozwoju błyszczki jarzynówki?

Ciepłe i wilgotne warunki sprzyjają rozwojowi populacji błyszczki jarzynówki. Łagodne zimy umożliwiają przetrwanie większej liczby motyli, co prowadzi do wyższego zagrożenia dla upraw w kolejnym sezonie. Brak działań zapobiegawczych i kontroli upraw może szybko prowadzić do zwiększenia liczebności tego szkodnika. 

Jakie są skutki rozwoju błyszczki jarzynówki?

Skutki obecności błyszczki jarzynówki obejmują znaczne straty jakości i wielkości plonów. Zaatakowane rośliny słabną, są podatne na choroby i mogą ulegać szybkiemu gniciu. Z powodu masowego żerowania gąsienic, rolnicy często zmuszeni są do stosowania środków chemicznych, co zwiększa koszty danej uprawy. 

Czytaj więcej