Alternarioza
Choroby

Alternarioza – charakterystyka

Alternarioza, znana także jako sucha plamistość liści, to choroba grzybowa powodowana przez patogen z rodzaju Alternaria. Choroba dotyka wiele gatunków roślin także z rodziny psiankowatych, takich jak pomidor, ziemniak, papryka i bakłażan, ale może również pojawiać się na innych uprawach, jak dynia czy ogórek. Patogen ten jest problematyczny zarówno w uprawach polowych, jak i pod osłonami.

Jak wyglądają objawy alternariozy?

Pierwsze objawy alternariozy możemy obserwować na dolnych, najstarszych, osłabionych i żółknących liściach. Na liściach, pędach i ogonkach liściowych pojawiają się okrągłe plamy, które przybierają kolor ciemnobrązowy. Na liściach i łodygach mogą pojawiać się koncentryczne plamy wielkości około 2cm, przypominające tarcze strzelnicze. W przypadku pomidora alternarioza atakuje również owoce, gdzie plamy mają tendencję do tworzenia się w okolicach szypułki. Porażone tkanki owoców pokrywają się czarnym nalotem. W późniejszym stadium choroby  ulegają mumifikacji.  

Okres i miejsce występowania alternariozy

Alternarioza występuje w różnych uprawach roślin. Największe zagrożenie stanowi w okresach o wysokiej wilgotności i temperaturze, zwykle od połowy czerwca do końca sierpnia. Choroba pojawia się głównie na polach uprawnych, ale również w szklarniach i tunelach foliowych, gdzie mikroklimat może sprzyjać szybkiemu rozwojowi grzyba. 

Kiedy może się pojawić alternarioza?

Alternarioza zwykle pojawia się w warunkach utrzymującej się przez dłuższy czas ciepłej i deszczowej pogody. Źródłem infekcji mogą być porażone chorobą nasiona lub też resztki roślinne pozostawione na polu. Zarodniki grzyba Alternaria solani mogą być również skutecznie przenoszone przez wiatr, wodę deszczową, a także na narzędziach ogrodniczych. 

Alternarioza – szkodliwość

Alternarioza jest chorobą, która może prowadzić do poważnych strat w ilości i jakości plonów. Objawy alternariozy mogą prowadzić np. do przedwczesnego opadania liści, co wpływa na osłabienie fotosyntezy i ogólny rozwój roślin. Choroba może powodować znaczne straty w jakości i ilości plonów oraz znacznie obniżać zdolność przechowalniczą roślin. 

Alternarioza – zapobieganie

Zapobieganie alternariozie opiera się na kilku zasadach, które pomagają zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby. Najważniejsze jest stosowanie odpowiedniego zmianowania. Ponadto ważne jest dokładne niszczenie resztek pożniwnych, pozyskiwanie sadzonek z pewnych źródeł oraz odpowiednia wentylacja w przypadku upraw pod tunelami i w szklarniach. Zrównoważone nawożenie, z naciskiem na mikroelementy i unikanie nadmiernego stosowania azotu, może również zmniejszyć podatność roślin na tą chorobę.

Zwalczanie alternariozy

Zwalczanie alternariozy w uprawach obejmuje przede wszystkim stosowanie odpowiedniej ochrony fungicydowej. Do zwalczania alternariozy stosuje się na przykład substancje z grupy triazoli samodzielnie lub w połączeniu np. z substancją z grupy karboksyamidów. Dobór odpowiednich środków grzybobójczych jest uzależniony od rodzaju upraw oraz fazy rozwojowej roślin. Stosowanie fungicydów powinno być przeprowadzane zarówno zapobiegawczo, jak i interwencyjnie, szczególnie w okresie wilgotnych i ciepłych dni.

Skuteczne środki na alternariozę

Skuteczne środki na alternariozę obejmują preparaty chemiczne, takie jak strobiluryny (azoksystrobina, piraklostrobina), ale również inne grupy substancji, w tym difenokonazol, cyprodynil i fludioksonil. Stosowanie różnych preparatów naprzemiennie jest zalecane, aby zapobiec uodpornieniu się rośliny na daną chorobę. Opryski powinny być wykonywane regularnie, zgodnie z zaleceniami producentów, szczególnie gdy zauważymy pierwsze objawy choroby.

Jakie uprawy atakuje alternarioza?

Alternarioza bardzo często atakuje rośliny psiankowate, w tym pomidory, paprykę, ziemniaki i bakłażany. Może również występować na innych warzywach, takich jak ogórki, marchew. Największe szkody powoduje w uprawach polowych, gdzie trudniej jest kontrolować warunki środowiskowe. 

Alternarioza – cykl rozwojowy

Cykl rozwojowy alternariozy zaczyna się od infekcji pierwotnej, która najczęściej pochodzi z porażonych nasion lub resztek roślinnych. W sprzyjających warunkach grzyb szybko produkuje zarodniki konidialne, które są przenoszone przez wiatr i wodę na zdrowe rośliny. Wysoka wilgotność i ciepło sprzyjają inkubacji patogenu, która może trwać zaledwie 5–6 dni.

Przyczyny rozwoju alternariozy

Przyczynami rozwoju alternariozy są przede wszystkim wysokie temperatury, duża wilgotność powietrza i obecność porażonych resztek roślinnych. Alternaria solani preferuje warunki, w których liście roślin pozostają wilgotne przez kilkanaście godzin. Brak zmianowania, nadmiar azotu w glebie oraz gęste nasadzenia zwiększają ryzyko rozwoju tej choroby grzybowej.

Jakie są skutki rozwoju alternariozy?

Skutki rozwoju alternariozy obejmują obniżenie jakości i ilości plonów. Zaatakowane liście żółkną, schną i opadają, co ogranicza możliwości fotosyntezy. W przypadku owoców pomidora, papryki czy ogórków pojawiają się ciemnobrunatne plamy. W miarę rozwoju choroby owoce ulegają mumifikacji. W uprawach ziemniaka dochodzi do poważnych uszkodzeń bulw, co wpływa na ich przydatność do przetwórstwa oraz przechowywania. 

Czytaj więcej