Obecność chorób w uprawach wiąże się z zaburzeniami prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin, co odbija się na wysokości i jakości plonów. Główną przyczyną chorób są organizmy grzybowe, których szkodliwość na szczęście możemy ograniczyć dzięki zabiegom fungicydowym.

Skuteczna ochrona zbóż przed chorobami grzybowymi

Zagrożenie ze strony sprawców chorób grzybowych notuje się przez cały okres wegetacji zbóż. Niestety zmiany w zaleceniach uprawowych prowadzące do coraz mniejszej liczby rozwiązań w kwestii doboru substancji aktywnych zdecydowanie nie ułatwiają walki z patogenami. Musimy przy tym pamiętać, że skuteczna ochrona fungicydowa zbóż powinna się opierać na kompleksowym podejściu z uwagi na częste występowanie infekcji powodowanych przez różne patogeny w jednym czasie.

Czym są zabiegi T1, T2 i T3?

Ochrona przed chorobami to wieloetapowy proces, który zabezpieczy uprawy na cały okres wegetacji roślin uprawnych. Ochrona fungicydowa zbóż najczęściej obejmuje 3 zabiegi, określane jako T1, T2 i T3.

Bez wątpienia zabezpieczenie plonu powinno się rozpocząć od zaprawienia nasion. Następnym koniecznym krokiem jest zabieg T1, będący fundamentem dalszego powodzenia stosowanej na naszej plantacji ochrony. Jego głównym celem jest zapobieganie przedwczesnemu zamieraniu źdźbeł i wyleganiu roślin z powodu rozwoju chorób podsuszkowych. Dodatkowo ochrona obejmuje hamowanie infekcji ze strony patogenów bytujących na dolnych liściach. Ochronę przed chorobami liści mogących rozwijać się na liściach flagowym i podflagowych, czyli głównych asymilantach odpowiedzialnych za ponad 50% plonu, ma natomiast zapewnić zabieg T2. Na końcowym etapie wegetacji, aby uchronić kłosy i ziarno przed chorobotwórczymi organizmami, stosowany jest zabieg T3.

W jakich uprawach wykonuje się zabiegi T1, T2 i T3?

Zabiegi fungicydowe należy wykonywać w każdej uprawie zbożowej bez wyjątku. Dotyczy to zarówno ozimin, jak i zbóż jarych. Intensywność prowadzonej ochrony może być z kolei determinowana konkretną uprawą, przy czym gatunkiem najmocniej infekowanym przez patogeniczne grzyby jest pszenica.

Terminy T1, T2 i T3 odnoszą się również do zabiegów fungicydowych w rzepaku. W ramach oprysku T1 chronione są wówczas liście przed suchą zgnilizną kapustnych, co łączy się z regulacją pokroju rzepaku i ma miejsce jeszcze jesienią. Kolejny jest zabieg T2, który przeprowadzamy w momencie ruszenia wiosennej wegetacji. Ostatni zabieg to tak zwany zabieg na płatek, służący głównie zabezpieczeniu roślin przed rozwojem zgnilizny twardzikowej.

Terminy przeprowadzania zabiegów T1, T2 i T3

Rozpoczęcie wiosennej wegetacji to moment startu rozwoju chorób grzybowych. Dlatego zabieg T1 powinien zostać wykonany w okresie od początku strzelania w źdźbło do fazy drugiego kolanka (BBCH 30–32). Najczęściej przyjmuje się, że jest to faza pierwszego kolanka (BBCH 31). Przed przystąpieniem do kolejnego zabiegu nie powinniśmy długo czekać. Ochrona zbóż w zabiegu T2 przypada bowiem na fazę liścia flagowego, która jest kluczowa dla budowania plonu. Nie możemy też zapominać, że na ostatnim etapie uprawy znaczenie grzybów zagrażających zdrowotności kłosa rośnie. W fazie kłoszenia ograniczenie chorób wpływających na obniżenie jakości zebranego ziarna kontynuowane jest zatem w zabiegu T3.

Środki grzybobójcze do zabiegu T1

Fungicyd do T1 w zbożach bez wątpienia powinien swoim działaniem obejmować choroby wchodzące w skład kompleksu chorób podsuszkowych oraz choroby liści, takie jak: mączniak prawdziwy zbóż i traw, septorioza paskowana liści czy rdze. Niestety błędy popełnione przy zabiegu T1 są nie do nadrobienia na dalszych etapach wegetacji roślin uprawnych. Co ważne, niesprzyjające warunki wczesną wiosną mogą obniżyć działanie fungicydów. Dlatego środki grzybobójcze na T1 powinny cechować się między innymi możliwością ich stosowania w niższych temperaturach. W zabiegu tym dobrze sprawdzi się połączenie proquinazidu i protiokonazolu (ProCort Duo, Verben), protiokonazolu z spiroksaminą (Input 460 EC) oraz boskalidu i krezoksymu metylowego (Emponor).

W uprawie rzepaku w zabiegu T1 można wykorzystać takie fungicydy jak:

• Artemid,
• Bounty 430 SC,
• Caramba 60 SL,
• Caryx 240 SL,
• Orius Extra 250 EW,
• Tarcza Łan 250 EW,
• Tobias Pro 250 EW,
• Toprex 375 SC,
• Tyberius 250 EW.

Fungicydy do stosowania w zabiegu T2

W ochronie fungicydowej zbóż zabieg T2 powinien skupić się na organach asymilacyjnych roślin. Najczęściej wykorzystywane są do tego triazole (na przykład Bagani 125 ME, Tyberius 250 EW) i strobiluryny (chociażby Amistar 250 SC, Azarius Pro 250 SC). W celu wzmocnienia działania warto łączyć fungicydy cechujące się odmiennymi mechanizmami działania, na przykład triazole ze strobilurynami (Tarcza Łan 250 EW + Azoksar Super 250 SC) bądź z ketoaminami (Input 460 EC + Buzz Ultra DF). Warto również wziąć pod uwagę fungicydy wieloskładnikowe, między innymi Elatus Era (triazole + karboksyamidy) czy Fandango 200 EC (triazole + strobiluryny). Ponadto przy zwalczaniu mączniaka prawdziwego zbóż i traw warto rozważyć włączenie fungicydów z grupy morfolin, na przykład Andros 750 EC.

Zabiegi fungicydowe w rzepaku można kontynuować, aplikując:

• Artemid,
• Bounty 430 SC,
• Buzz Ultra DF,
• Caramba 60 SL,
• Caryx 240 SL,
• Orius Extra 250 EW,
• Tarcza Łan 250 EW,
• Toprex 375 SC,
• Tyberius 250 EW.

Jaki środek wykorzystać w zabiegu T3?

Przy ostatnim zabiegu fungicydowym na zbożach nie ma co odpuszczać. Wielu rolników lekceważy bowiem przeprowadzenie zabiegu T3, przez co mierzy się później z rozwijającą się na ich łanach fuzariozą kłosów. Zabieg T3 oprócz ochrony kłosa służy zabezpieczeniu górnych liści, aby jak najdłużej mogły odgrywać swoją rolę i budować plon. W tym celu najczęściej sięga się po metkonazol (Caramba 60 SL), tebukonazol (Tyberius 250 EW, Bounty 430 SC) albo protiokonazol w połączeniu z fluoksastrobiną (Fandango 200 EC) lub spiroksaminą (Input 460 EC).

Ochrona rzepaku w fazie kwitnienia, służąca walce głównie ze zgnilizną twardzikową, jest z kolei możliwa dzięki takim środkom jak:

• Azoksar Super 250 SC,
• Bounty 430 SC,
• Buzz Ultra DF,
• Orius Extra 250 EW,
• Pictor 400 SC,
• Tyberius 250 EW,
• Valor 250 EC.

Sprawdź także: Z czym można łączyć insektycydy, a jakich połączeń unikać?

Bibliografia

• Brachaczek A., Kaczmarek J., Bilicka M., Jędryczka M., Wpływ terminu wykonania jesiennych zabiegów fungicydowych na nasilenie objawów suchej zgnilizny kapustnych na rzepaku w regionie Dolnego Śląska. Progress in Plant Protection. 2010, 50 (2). [Google Scholar]
• Brzozowski J., Brzozowska I., Jastrzębska M., Skuteczność zabiegów fungicydowych i fungicydowo-nawozowych stosowanych w uprawie pszenicy ozimej. Acta Academiae Agriculturae ac Technicae Olstenensis. Agricultura. 1998, 65, s. 129-138. [Google Scholar]
• Górka W., Terminy zabiegów fungicydowych oraz rola zapylaczy w uprawie rzepaku. Wieś Jutra. 2011, 07-08, s. 11-12. [Google Scholar]
• Kaczmarek J., Mączyńska A., Brachaczek A., Jędryczka M., Optymalizacja terminu zabiegów fungicydowych przeciw suchej zgniliźnie kapustnych na rzepaku w sezonie 2007/2008. Progress in Plant Protection. 2009, 49 (4), s. 1749-1752. [Google Scholar]
• Kalinowski M., Drugi zabieg fungicydowy w zbożach. Tygodnik Poradnik Rolniczy. 2020, 14 (828), s. 16-19. [Google Scholar]
• Kalinowski M., Zabiegi fungicydowe T2 w zbożach. Tygodnik Poradnik Rolniczy. 2018, 16, s. 16-21. [Google Scholar]
• Korbas M., Jajor E., Pierwszy wiosenny zabieg fungicydowy w rzepaku. Farmer. 2017, 03, s. 68-74. [Google Scholar]
• Korbas M., Wczesne zabiegi fungicydowe w zbożach. Raport Rolny. 2011, 03, s. 28-32. [Google Scholar]
• Sawińska Z., Warto wcześniej wykonać zabieg fungicydowy w zbożach. Poradnik Gospodarski. 2011, 06, s. 16. [Google Scholar]